O‘QISH DARSLARIDA QO‘LLANILADIGAN METODLAR

=== Taqdimot 1 ===
O‘QISH DARSLARIDA
QO‘LLANILADIGAN METODLAR
=== Taqdimot 2 ===
FONIKA VA KO‘RISH SO‘ZLARI:
MUVOZANATLI YONDASHUV
Fonika o‘rgatish o‘quvchilarga og‘zaki til tovushlari va yozma til harflari o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rgatishdan iborat. Ko‘rish so‘zlari-bu talabalar darhol tanib olishlari kerak bo‘lgan yuqori chastotali so‘zlar.
O‘qish darslarida fonika va ko‘rish so‘zlari yordamida muvozanatli yondashuv qo‘llaniladi. Fonika talabalarga so‘zlarni qanday chiqarishni o‘rgatishda yordam beradi, shu bilan birga ko‘rish so‘zlari zudlik bilan tanib olish uchun yodlanadi.
Har ikkala fonetik va ko‘rish so‘zlarini qo‘llash orqali o‘quvchilar o‘qish uchun mustahkam poydevor yaratadilar. Ular ravon o‘qish uchun yuqori chastotali so‘zlarni bir zumda tanib, notanish so‘zlarni fonika yordamida dekodlashni o‘rganadilar.
=== Taqdimot 3 ===
BUTUN TIL VA FONIKA:
ENG YAXSHI USULNI TOPISH
O‘qish darslarida ikkita umumiy usul qo‘llaniladi: butun til va fonika. Butun til kontekst orqali ma’noni tushunishga urg‘u beradi, Phonics esa harf-tovush munosabatlarini tushunish orqali so‘zlarni dekodlashga e’tibor beradi.
Butun til o‘quvchilarni so‘zlarning ma’nosini taxmin qilishga undasa, Phonics talabalarga so‘zlarni aytishga o‘rgatadi. Ikkala usulning ham afzalliklari va kamchiliklari bor va eng yaxshi usulni topish talabalarning ehtiyojlari va o‘rganish uslublariga bog‘liq.
O‘qituvchilar ko‘pincha o‘qish yo‘riqnomasiga muvozanatli yondashuvni yaratish uchun butun til va fonikani birlashtirib, ikkala usulning kombinatsiyasidan foydalanadilar. Bu o‘quvchilarga har bir metodning kuchli tomonlaridan foydalanish va o‘qish ko‘nikmalarini har tomonlama shakllantirish imkonini beradi.
=== Taqdimot 4 ===
RAVONLIK VA TUSHUNISH STRATEGIYALARI
Ravon o‘qish strategiyalari takroriy o‘qishlar, audio yordamida o‘qishlar va vaqtli o‘qishlarni o‘z ichiga oladi. Ushbu usullar o‘qishda ishonch va avtomatizmni shakllantirishga qaratilgan bo‘lib, yaxshiroq tushunish va umumiy savodxonlik ko‘nikmalariga olib keladi.
Tushunish strategiyalari o‘quvchilarga matnlarni tushunish va izohlashni o‘rgatishga qaratilgan. Ushbu usullar vizualizatsiya, umumlashtirish, bashorat qilish va oldingi bilimlar bilan bog‘lanishni o‘z ichiga oladi, bularning barchasi chuqurroq tushunish va tanqidiy fikrlashga yordam beradi.
O‘qish darslarida o‘quvchilarning ravonligi va tushunishini oshirish uchun turli usullardan foydalaniladi. Ko‘p qirrali yondashuvni qo‘llagan holda, o‘qituvchilar o‘qish tezligi va aniqligini oshirish uchun strategiyalardan foydalanadilar.
=== Taqdimot 5 ===
INTERAKTIV OVOZ CHIQARIB O‘QISH TEXNIKASI
O‘qituvchilar ovoz chiqarib o‘ylash strategiyalaridan foydalanadilar, fikrlash jarayonini modellashtirish uchun o‘qish paytida pauza qiladilar va chuqur muhokamalarni rag‘batlantirish uchun ochiq savollar beradilar.
Ovoz chiqarib o‘qishning interfaol usullarida o‘qituvchilar o‘quvchilarni ovoz chiqarib o‘qish mashg‘ulotlarida munozaraga jalb qiladi, faol tinglash va tanqidiy fikrlashni rag‘batlantiradi.
Bundan tashqari, o‘qituvchilar ovoz chiqarib o‘qish tajribasini interaktiv va talabalar uchun qiziqarli qilish uchun bashorat qilish, tushuntirish va umumlashtirish uchun ko‘rsatmalardan foydalanadilar.
=== Taqdimot 6 ===
YO‘NALTIRILGAN O‘QISH GURUHLARI:
SAMARALI O‘QITISH USULLARI
Yo‘l-yo‘riqli o‘qish guruhlari o‘qish darslarida qo‘llaniladigan samarali o‘qitish usulidir. Bu usul talabalarga kichik guruhlarda o‘qish va munozarada faol qatnashish, tushunish va tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini oshirish imkonini beradi.
Yo‘l-yo‘riqli o‘qish guruhlari davomida o‘qituvchilar individual talabalarning o‘qish ehtiyojlarini qondirish uchun maqsadli ko‘rsatmalar beradi. Ushbu yondashuv o‘qituvchilarga o‘qitishni muayyan o‘quv uslublari va qobiliyatlariga moslashtirishga imkon beradi, bu esa har bir o‘quvchining shaxsiy yordamini olishini ta’minlaydi.
O‘qish darslariga rahbarlik qiladigan o‘qish guruhlarini kiritish orqali o‘qituvchilar o‘quvchilarning o‘qish mahoratini oshirishi va o‘qishga muhabbat uyg‘otishi mumkin. Bu usul talabalarga savodxonlik bo‘yicha muhim ko‘nikmalarni rivojlantirishga yordam beradi, shu bilan birga hamkorlik va qiziqarli o‘quv muhitini targ‘ib qiladi.
=== Taqdimot 7 ===
MUSTAQIL O‘QISH:
SAMARALI AMALIYOTNI RAG‘BATLANTIRISH
Ular o‘quvchilarni samarali o‘qish strategiyalariga yo‘naltiradi va uzluksiz o‘qish uchun vaqt beradi. Ushbu amaliyot o‘qishga bo‘lgan muhabbatni kuchaytiradi va tushunish va ravonlikni yaxshilaydi.
Mustaqil o‘qishda o‘quvchilar o‘z qiziqishlari va o‘qish darajasiga qarab kitob tanlaydilar. O‘qituvchilar muhokamani rag‘batlantiradilar va o‘quvchilarga tegishli kitoblarni tanlashda yordam berishadi.
O‘qituvchilar, shuningdek, o‘quvchilarning taraqqiyotini kuzatib boradilar, fikr-mulohazalarni taklif qiladilar va tanqidiy fikrlash va muloqot qobiliyatlarini rivojlantirish uchun muhokamalarga yordam beradilar.
=== Taqdimot 8 ===
O‘QISH DARSLARI UCHUN
LUG‘ATNI RIVOJLANTIRISH FAOLIYATI
O‘qish darslarida so‘z boyligi va tushunishni oshirish uchun turli usullar qo‘llaniladi. Samarali usullardan biri so‘z boyligini rivojlantirish bo‘lib, bu o‘quvchilarga so‘z bilimi va tushunchalarini kengaytirishga yordam beradi.
Ushbu harakatlar so‘z ildizlari, kontekstli maslahatlar va semantik xaritalash kabi mashqlarni o‘z ichiga olishi mumkin. Bunday mashg‘ulotlar o‘quvchilarni yangi so‘zlar va ularning ma’nolarini o‘rganishning interaktiv va qiziqarli usullariga jalb qiladi, o‘qish ko‘nikmalarini va umumiy tilni bilishga hissa qo‘shadi.
O‘qish darslariga lug‘atni rivojlantirish bo‘yicha mashg‘ulotlarni kiritish orqali o‘qituvchilar o‘qish va tilni rivojlantirishga bo‘lgan muhabbatni uyg‘otadigan boyitilgan o‘quv muhitini yaratishi mumkin. Ushbu usullar o‘quvchilarning so‘z boyligini kengaytirish va matnni yanada samarali tushunishda samarali yordam beradi.
=== Taqdimot 9 ===
CHUQUR TUSHUNISH UCHUN
YAQIN O‘QISH TEXNIKASI
Yaqindan o‘qish texnikasi matnni batafsil ko‘rib chiqish, muallifning mahoratini tahlil qilish va asosiy ma’noni izohlashni o’z ichiga oladi. Bu o‘quvchilarning tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga va tushunishni yaxshilashga yordam beradi.
O‘qish darslarida o‘rganishni kuchaytirish uchun turli usullar qo‘llaniladi. Bu usullardan biri sinchiklab o‘qish bo‘lib, bunda o‘quvchilar matnni chuqur o‘rganib, chuqur tushunchaga ega bo‘ladilar.
Yaqindan o‘qish usullarini qo‘llash orqali talabalar material bilan chuqurroq darajada shug‘ullanishlari mumkin, bu esa matn va uning ichida taqdim etilgan tushunchalarni chuqurroq tushunishga olib keladi.
=== Taqdimot 10 ===
O‘QISH JARAYONINI BAHOLASH:
ASBOBLAR VA USULLAR
O‘qish darslarida o’qish jarayonini baholash uchun turli usullar qo‘llaniladi. O‘qituvchilar talabalarning o‘qish darajasini aniqlash uchun ishlaydigan yozuvlar, norasmiy o‘qish inventarlari va standartlashtirilgan testlar kabi vositalardan foydalanadilar.
Ishlaydigan yozuvlar o‘qituvchilarga o‘quvchilarning ravon o‘qishini kuzatishga va yaxshilash kerak bo‘lgan sohalarni aniqlashga yordam beradi. Norasmiy o‘qish inventarlari o‘quvchilarning tushunish, so‘z boyligi va dekodlash qobiliyatlari haqida tushuncha beradi.
DIBELS yoki Fountas & Pinnell Benchmark Assessment System kabi standartlashtirilgan testlar o‘quvchilarning o‘qish qobiliyatini har tomonlama baholashni taklif qiladi va ularning vaqt o‘tishi bilan muvaffaqiyatini kuzatishga yordam beradi.
=== Taqdimot 11 ===
O‘QISH DARSLARIDA
TABAQALASHTIRILGAN O‘QITISH
O‘qish darslarida tabaqalashtirilgan ta’lim o‘quvchilarning turli ehtiyojlarini qondirish uchun o‘qitish usullarini moslashtirishni o‘z ichiga oladi, bu barcha talabalar o‘zlarining individual mahorat darajasidagi materiallarga kirishlari va ular bilan shug‘ullanishlarini ta’minlaydilar. Differentsiallashtirilgan ta’limni amalga oshirish orqali o‘qituvchilar barcha talabalarni o‘qish qobiliyatlarini rivojlantirishda qo‘llab-quvvatlovchi va turli xil o‘quvchilarda o‘qishga bo‘lgan muhabbatni uyg‘otadigan inklyuziv ta’lim muhitini yaratishi mumkin. O‘qituvchilar o‘qish darslarida o‘quvchilarning turli xil o‘rganish uslublari va qobiliyatlarini samarali hal qilish uchun moslashuvchan guruhlar, bosqichli topshiriqlar va maqsadli ko‘rsatmalar kabi turli strategiyalardan foydalanadilar.
=== Taqdimot 12 ===
O‘QISH BO‘YICHA KO‘RSATMALARNI YAXSHILASH UCHUN TEXNOLOGIYADAN FOYDALANISH
Zamonaviy o‘qish darslarida texnologiya ta’limni kuchaytirishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Interfaol elektron kitoblar va o‘quv dasturlari yordamida o‘quvchilar o‘qish materiallari bilan yanada qiziqarli va rag‘batlantiruvchi tarzda shug‘ullanishlari mumkin. O‘qish darslarida qo‘llaniladigan yana bir usul-matnni tushunishni kuchaytirish uchun audio-vizual vositalarni kiritish. Audiokitoblar va o‘quv videolari kabi multimedia resurslaridan foydalangan holda, talabalar bir vaqtning o‘zida tinglash va o‘qish qobiliyatlarini yaxshilashlari mumkin. Bundan tashqari, o‘qituvchilar o‘quvchilarga keng ko‘lamli o‘qish materiallaridan foydalanish imkoniyatini berish uchun onlayn o‘qish platformalari va virtual kutubxonalarni amalga oshirishlari mumkin. Bu individual ta’lim uslublari va qiziqishlarini hisobga olgan holda mustaqil va shaxsiylashtirilgan o‘qish tajribasiga imkon beradi.
=== Taqdimot 13 ===
SINFDAGI SAVOD O‘RGATISH
PUNKTLARI VA MARKAZLARI
Sinfdagi Savod o‘rgatish punktlari va markazlari o‘qish malakasini oshirishning qimmatli usuli hisoblanadi. Ushbu stansiyalar talabalarga qiziqarli va qiziqarli tarzda o‘qish va tushunishni mashq qilish uchun turli xil tadbirlarni taqdim etadi. Savodxonlik punktlarida o‘quvchilar kichik guruhlarda yoki mustaqil ravishda muayyan o‘qish ko‘nikmalariga qaratilgan vazifalar ustida ishlaydi. Bu tabaqalashtirilgan o‘qitish imkonini beradi, chunki o‘quvchilar o‘zlarining shaxsiy ehtiyojlariga moslashtirilgan topshiriqlar ustida ishlashlari mumkin. Savodxonlik punktlarida keng tarqalgan mashg‘ulotlarga mustaqil o‘qish, sherik o‘qish, ravon gapirish amaliyoti va so‘z bilan ishlash kiradi. Bu mashg‘ulotlar o‘quvchilarda ravon so‘zlashuv, so‘z boyligi, tushunish va ovoz yozish ko‘nikmalarini interfaol tarzda rivojlantirishga yordam beradi.
=== Taqdimot 14 ===
O‘QISH ORQALI TANQIDIY FIKRLASH
KO‘NIKMALARINI SHAKLLANTIRISH
Yana bir samarali usul o‘quvchilarni tanqidiy fikrlashga va o‘z fikrini shakllantirishga undaydigan turli xil va o‘ylantiruvchi o‘qish materiallaridan foydalanishdir. Ushbu yondashuv talabalarda murakkab ma’lumotlar va dalillarni tushunish va baholash qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi. O‘qituvchilar, shuningdek, talabalar matnlarni sinchkovlik bilan tahlil qiladigan va sharhlaydigan yaqindan o‘qish va o‘qish orqali tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish uchun ochiq muhokamalarda ishtirok etadigan Sokratik seminarlar kabi strategiyalarni ham amalga oshirishlari mumkin. O‘qish darslarida tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini shakllantirish uchun qo‘llaniladigan usullar interfaol muhokamalar, matnlarni tahlil qilish va muammoni hal qilish faoliyatini o‘z ichiga oladi. Talabalarni qiyin materiallar va o‘ylantiruvchi savollarga jalb qilish orqali o‘qituvchilar chuqur tahliliy fikrlashni rivojlantirishlari mumkin.
=== Taqdimot 15 ===
BADIIY BO’LMAGAN MATNLAR: TUSHUNISH
UCHUN O’QITISH STRATEGIYALARI
Samarali strategiyalardan biri talabalarga badiiy bo‘lmagan matnlardagi asosiy g‘oya va yordamchi tafsilotlarni qanday aniqlashni o‘rgatishdir. Bu ularga matnni yanada samarali va aniqroq tushunishga yordam beradi. O‘qish darslarida badiiy bo’lmagan matnlarni o‘rgatishda tushunish strategiyalari muhim ahamiyatga ega. O‘quvchilarga ma’lumotni ajratib olish va matnni tushunishni o‘rgatish muhim ahamiyatga ega. Bundan tashqari, turli matn tuzilmalari va matn xususiyatlarini muhokama qilish talabalarga badiiy bo‘lmagan matnlar qanday tashkil etilganligini tushunishga yordam beradi va ularning tushunish ko’nikmalarini oshiradi.
=== Taqdimot 16 ===
KITOBXONLAR SEMINARI: O‘QUVCHILARNI
MAZMUNLI O‘QISHGA JALB QILISH
“Kitobxonlar ustaxonasi” o‘qish darslarida o‘quvchilarni mazmunli o‘qishga jalb qilish uchun qo‘llaniladigan usuldir. Bu talabalar turli janrlarni o‘rganishlari va tushunish qobiliyatlarini rivojlantirishlari uchun qulay muhit yaratadi. O‘qituvchilar o‘quvchilarga qiziqishlari va o‘qish darajalariga qarab kitob tanlashda yo‘l-yo‘riq ko‘rsatadilar, bu esa individual o‘rganish tajribasiga imkon beradi. Seminarda o‘qish strategiyalari va mustaqil o‘qish va muhokama qilish imkoniyatlariga oid mini-darslar ham mavjud. “Kitobxonlar seminari”ni amalga oshirish orqali o‘qituvchilar o‘qishga bo‘lgan muhabbatni kuchaytirishi, o‘quvchilarda ravonlik va tushunishni yaxshilashi hamda sinfdan tashqarida ham tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirishi mumkin.
=== Taqdimot 17 ===
O‘QISH DARSLARIDA
HAMKORLIKDA O‘RGANISH
Guruh muhokamalari, tengdoshlar bilan o‘qish sessiyalari va hamkorlikdagi loyihalar bu yondashuvda qo‘llaniladigan keng tarqalgan usullardir. Bu mashg‘ulotlar o‘quvchilarda tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish, tushunishni yaxshilash va o‘qish qobiliyatiga ishonchni mustahkamlashga yordam beradi. O‘qish darslarida hamkorlikda o‘rganish o‘quvchilar o‘qish materiallarini tushunish va tahlil qilish uchun birgalikda ishlaydigan guruh faoliyatini o‘z ichiga oladi. Bu usul faol ishtirok etishni rag‘batlantiradi va o‘quvchilarda hamjamiyat hissini uyg‘otadi. Birgalikda ishlash orqali talabalar turli nuqtayi nazarlarni baham ko‘rishlari, bir-birlarini o‘rganishlarini qo‘llab-quvvatlashlari va bir-biridan o‘rganishlari mumkin. Hamkorlikdagi ta’lim o‘qish darslarida hamkorlik va inklyuziv ta’lim muhitini ta’minlaydi.
=== Taqdimot 18 ===
O‘QISH YO‘RIQNOMASIGA
MULTISENSORLI YONDASHUVLAR
O‘qish darslarida o‘rganishni kuchaytirish uchun turli usullar qo‘llaniladi. Bunday usullardan biri ko‘p sezgili yondashuvlardan foydalanish bo‘lib, ular o‘quvchilarni teginish, ko‘rish va eshitish kabi bir nechta hislar orqali jalb qiladi. Ushbu yondashuvlar o‘qishni takomillashtirishda juda samarali bo‘lishi mumkin, chunki ular o‘quvchilarning turli xil o‘rganish uslublari va ehtiyojlarini qondiradi. Turli xil hissiy tajribalarni o‘z ichiga olgan holda, talabalar ma’lumotni yaxshiroq tushunishlari va saqlashlari mumkin. Bundan tashqari, multisensorli yondashuvlar yanada interaktiv va qiziqarli o‘quv muhitini yaratishga yordam beradi, bu esa o‘quvchilarning o‘qish darslarida ishtirok etishini va motivatsiyasini oshiradi.
=== Taqdimot 19 ===
O‘QISHNI TUSHUNISH UCHUN
GRAFIK ORGANAYZERLAR
Grafik organizatorlar murakkab tushunchalar yoki matnlarni boshqariladigan qismlarga bo‘lish orqali o‘quvchilarga o‘qish materiallarini tushunishga yordam beradigan kuchli vositadir. Ular talabalarga ma’lumot ichidagi aloqalar va munosabatlarni ko‘rishga yordam beradi. O‘qish darslarida tushunishni kuchaytirish uchun turli usullardan foydalaniladi. Samarali usullardan biri bu tushunish va saqlashga yordam beradigan ma’lumotni vizual tarzda tartibga soluvchi grafik organizatorlardan foydalanishdir. Grafik organayzerlardan foydalangan holda, talabalar ma’lumotni tartibga solish, aniqlashtirish va umumlashtirish orqali o‘qishni tushunish ko’nikmalarini oshirishlari mumkin, bu esa materialni umumiy tushunishlarini yaxshilaydi.
=== Taqdimot 20 ===
SINF KUTUBXONALARI: RESURSLARNI TASHKIL QILISH VA ULARDAN FOYDALANISH
O‘qish darslarida o‘quvchilarni qiziqtirish, ularning o‘qish malakalarini oshirish uchun turli usullardan foydalaniladi. Samarali usullardan biri bu sinf kutubxonalaridan foydalanish bo‘lib, u erda talabalar turli xil kitoblar va manbalardan foydalanishlari mumkin. Sinf kutubxonasida ushbu resurslarni tashkil qilish va ulardan foydalanish qulay o‘qish muhitini yaratish uchun juda muhimdir. O‘qituvchilar kitoblarni janrlari, o‘qish darajalari va mavzulariga qarab toifalarga ajratishlari mumkin, bu esa o‘quvchilarga o‘zlarini qiziqtirgan kitoblarni topishni osonlashtiradi. Bundan tashqari, o‘qituvchilar o‘qish va tushunishni yanada rag‘batlantirish uchun sinf kutubxonasi atrofida faoliyat va kitob muhokamalarini o‘z ichiga olishi mumkin. Ushbu amaliy yondashuv o‘quvchilarning savodxonlik ko’nikmalarini oshirish bilan birga o‘qishga bo‘lgan muhabbatni rivojlantirishga yordam beradi.
=== Taqdimot 21 ===
O‘QISH DARSLARIDA SAMARALI
QAYTA ALOQA VA BAHOLASH
O‘qish darslarida o‘quvchilarning takomillashtirish uchun samarali fikr-mulohazalar muhim ahamiyatga ega. O‘qituvchilar o‘quvchilarga o‘zlarining kuchli tomonlarini va rivojlanish sohalarini tushunishlariga yordam berish uchun aniq va konstruktiv fikr-mulohazalarni taqdim etishlari kerak. O‘z-o‘zini baholash va tengdoshlarni baholash tadbirlarini o‘z ichiga olish talabalarning faolligini va o‘rganishini yanada oshirishi mumkin. Talabalar o‘z ishlari haqida mulohaza yuritish va o‘z tengdoshlari bilan fikr-mulohazalarini bildirish, hamkorlikda o‘rganish muhitini targ‘ib qilishdan foyda oladi. O‘qish darslarida baholash turli xil ta’lim uslublarini qondirish uchun o‘zgarishi kerak. Formativ va summativ baholashdan foydalanish o‘qituvchilarga o‘quvchilarning muvaffaqiyatini baholashga, takomillashtirish sohalarini aniqlashga va shunga mos ravishda o‘qitishni tuzatishga yordam beradi.
=== Taqdimot 22 ===
E’TIBORINGIZUCHUN RAHMAT!
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring!