Nutqiy xatolar va ularni bartaraf etish yo‘llari

=== Taqdimot: Nutqiy xatolar va ularni bartaraf etish yo‘llari.pptx ===

=== Slayd 1 ===
NUTQIY XATOLAR VA ULARNI BARTARAF ETISH YO‘LLARI

=== Slayd 2 ===
1
Reja:
Nutqiy xatolar va ularning turlari.
Nutqiy xatolarni bartaraf etish yo‘llari.
Yozma ishlarni baholash me’yorlari.
3
2

=== Slayd 3 ===
Bog‘lanishli nutq va qayta hikoyalash hamda yozish mazkur mavzuning asosini tashkil etadi.
!

=== Slayd 4 ===
Lug‘aviy – uslubiy
Morfologik uslubiy
Sintaktik uslubiy
Nutqiy xatolarning turlari:

=== Slayd 5 ===
Boshlang‘ich sinflarda bunday xatolar ustida ishlash ancha qiyin, chunki ularni to‘g‘rilash va oldini olish uchun ona tili darslari qisqa nazariy ma’lumotlar yetarli emas. Bolalar nutqini takomillashtirish rejali, muntazam ish olib borish uchun asosiy nutqiy xatolarni o‘rganish, ularning kelib chiqish sabablarini tekshirish xatolarni to‘g‘rilash va oldini olish uchun zamin hozirlaydi.

=== Slayd 6 ===
1. Bir so‘zni takror ishlatish;2. So‘zlarni aniq, ma’noda ishlata olmaslik;3. Shevaga xos so‘zlardan foydalanish.
Lug‘aviy uslubiy xatolarning hosil bo‘lish yo‘llari:

=== Slayd 7 ===
Bir so‘zni qayta-qayta ishlatish
Bunday xatoning kelib chiqishiga sabab, o‘quvchi so‘zni ishlatishga kam e’tibor beradi va faol lug‘atidagi so‘zdan takroriy foydalanadi;
O‘quvchining so‘z boyligi kam, sinonimlarni bilmaydi;
Takrorlanadigan so‘zlar o‘rniga olmoshlardan foydalana olmaydi;
01
02
03

=== Slayd 8 ===
So‘zning ma’nosini yoki ma’no qirrasini tushunmaslik natijasida uni aniq ma’nosida ishlata olmaslik. Bunday xato bolaning nutqi yaxshi rivojlanmaganligi, so‘z boyligi kamligi sababli yuzaga keladi.

=== Slayd 9 ===
Agar o‘qituvchi bir so‘zni qayta-qayta ishlatmaslik uchun uning ma’nodoshlaridan yoki shu so‘z o‘rniga olmoshlardan foydalanish kerakligini tushuntirsa, o‘quvchi matnni e’tibor bilan o‘qib, takrorlarni nisbatan tez tuzata oladi.

=== Slayd 10 ===
Mantiqiy xatolar
1. Tasvirlanayotgan voqea-hodisaning bir qismi tushib qoladi.
2. Mantiqiy izchillik buziladi.

=== Slayd 11 ===
Tasvirlanayotgan voqea-hodisa uchun zarur bo‘lgan so‘z ba’zan zarur lavha, dalil tushib qoladi.
Bunday xatoning sababini tushunish uchun o‘quvchining insho yozish vaqtidagi ruhiy holatini kuzatish talab etiladi. U sekin yozadi ammo ishga berilib ketib, tez fikrlaydi, ya’ni u hikoya mazmunini biladi, ammo tez fikrlash va sekin yozish natijasida ayrim o‘rinlar yozuvda aks etmay qoladi.

=== Slayd 12 ===
Mantiqiy izchillik buziladi:
Masalan, Terimchi paxtani paxta mashinasida teradi. Bunday mantiqiy xatolarni o‘quvchilar matnni qayta o‘qish va tahlil qilish jarayonida oson to‘g‘rilaydilar.

=== Slayd 13 ===
Bolalarning nutqiy tajribasi qanday tashkil etilishi;
O‘quvchilarning og‘zaki va yozma nutqini o‘stirishdagi muvaffaqiyat quyidagi asosiy omillarga bog‘liq:
So‘zga e’tibor bilan munosabatda bo‘lish, o‘quvchilarning ko‘p mutolaa qilishi;
02
01

=== Slayd 14 ===
Nutqiy xatolarni to‘g‘irlash yo‘llari:
Har bir xatoning sabablarini qidirib topish;
Yo‘l qo‘yilgan xatolarni o‘quvchilar daftariga to‘grilash;
Sinfga umumiy bo‘lgan xatolar ustida 15-20 daqiqalik mashg‘ulot o‘tish;
Uslubiy mashqlar tizimini yo‘lga qo‘yish;
O‘quvchilarni bayon va insho yozishga tayyorlash.

=== Slayd 15 ===
O‘quvchilarning og‘zaki va yozma nutqini o‘stirishdagi asosiy uch omil:
So‘zga e’tibor bilan munosabatda bo‘lish. Atrofdagilarning to‘g‘ri va ifodali nutqi.
Ko‘p o‘qishni tashkil etish va yozma ish o‘tkazish.
Til nazariyasi, grammatika, leksikologiya, stilistika va orfografiya qoidalarini bilish.
Tajribani oshirish
Nutqiy sharoit
Ko‘nikma

=== Slayd 16 ===
Har bir xato turlarini tushunib ish ko‘rish;
Orfografik va uslubiy xatolarni o‘rganish;
So‘z turkumlari bo‘yicha tushuncha hosil qilish;
Gap qurilishini to‘g‘ri tuzishga o‘rgatish;
Yozma ishlarni baholashga o‘rgatish.
Nutqiy xatolar ustida ishlash jarayonida boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga quyidagi odatlarni singdirish lozim:

=== Slayd 17 ===
Agar o‘quvchiga 4-5 tadan ortiq xatoga yo‘l qo‘ysa “Qoniqarli”.
Insho va bayonni baholash me’yorlari:
Agar o‘quvchi to‘g‘ri va uslubiy xatolarsiz yozsa ”A’lo”.
Agar o‘quvchi 1 ta orfografik xatoga yo‘l qo‘ysa ”A’lo”.
Agar o‘quvchi 6 tadan ortiq xatoga yo‘l qo‘ysa “Qoniqarsiz” baholanadi.
Agar o‘quvchi 2 tadan ortiq xatoga yo‘l qo‘ysa “Yaxshi”.
01
04
05
03
02

=== Slayd 18 ===
Ona tili va o‘qish savodxonligi:
Adabiyot;
O‘qish;
Tarbiya;
Ona tili.

=== Slayd 19 ===
E’tiboringiz uchun rahmat!
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuratib boring!

Slaydchi.uz — tarix, metodika va fan taqdimotlari uchun vizual platforma.

Boshqa darslar uchun: slaydchi.uz