UZLUKSIZ TA’LIM TIZIMINING FAOLIYAT KO‘RSATISH PRINSIPLARI VA ULARNI

=== Taqdimot: UZLUKSIZ TA’LIM TIZIMINING FAOLIYAT KO‘RSATISH PRINSIPLARI VA ULARNI.pptx ===

=== Slayd 1 ===
UZLUKSIZ TA’LIM TIZIMINING FAOLIYAT KO‘RSATISH PRINSIPLARI VA ULARNI AMALIYOTGA JORIY ETISH YO‘LLARI

=== Slayd 2 ===
Reja:
Ta’lim-tarbiya jarayonini individuallashtirish va tabaqalashtirish
Ta’lim-tarbiya jarayonini insonparvarlashtirish va demokratlashtirish
Uzluksizlik, izchillik va ochiqlik
Bilim va iste’dodni rag‘batlantirish
01
02
04
03
Davlat va jamoatchilik boshqaruvini uyg‘unlashtirish
05

=== Slayd 3 ===
Ta’limning mohiyati va davlat siyosati
O‘zbekiston Respublikasining Ta’lim to‘g‘risidagi qonuni davlatning ta’lim sohasidagi siyosatini aniq belgilab beradi. Ushbu qonun ta’lim tizimining asosiy tamoyillarini va rivojlanish yo‘nalishlarini o‘z ichiga oladi.

=== Slayd 4 ===
Ta’lim: bilim, ko‘nikma, malaka
Atrof-muhit haqida olingan nazariy tasavvurlar va ma’lumotlar.
Bilimlarni hayotda bir necha bor sinab ko‘rish va amaliyotda qo‘llash.
Olingan bilim va ko‘nikmalarni avtomatik ravishda qo‘llay olish qobiliyati.
Bilim
Ko‘nikma
Malaka

=== Slayd 5 ===
Pedagogik jarayon: ta’lim va tarbiyaning uyg‘unligi
“Ta’lim jarayonida ma’lumot olinadi va tarbiya amalga oshiriladi.”
Ta’lim tor ma’noda dars berish jarayonini, ya’ni pedagog-o‘qituvchi faoliyatini, o‘quvchining bilish va o‘rganish faoliyatiga rahbarlik qilishni bildiradi.
Pedagogik jarayon esa o‘qituvchi va o‘quvchilarning birgalikdagi faoliyatidan iborat bo‘lib, bunda nafaqat bilim beriladi, balki tarbiya ham amalga oshiriladi.

=== Slayd 6 ===
Shaxs rivojlanishida ta’lim va tarbiyaning roli
Dunyoqarashni kengaytirish: Har bir o‘quvchi ta’lim jarayonida o‘z dunyoqarashini kengaytiradi, o‘quv materiallariga va atrof-muhitga bo‘lgan munosabatini shakllantiradi.
Ilmiy dunyoqarash: Ta’lim orqali ilmiy, ma’naviy, iqtisodiy va siyosiy dunyoqarashlar takomillashib boradi.
Qobiliyatlarni o‘stirish: Ta’lim jarayonida shaxsning yangi qobiliyatlari ochiladi va rivojlanadi, bu esa ularning kelajakdagi muvaffaqiyatlariga zamin yaratadi.

=== Slayd 7 ===
Interfaol metodlar va zamonaviy texnologiyalar
Bugungi kunda ta’lim siyosatiga yangi interfaol metodlar kirib kelmoqda. O‘qituvchilar tomonidan bu metodlarni ta’lim jarayoniga olib kirish yosh avlodning bilimlarini sezilarli darajada takomillashtiradi.
Zamonaviy axborot va telekommunikatsiya vositalaridan samarali foydalanish ta’lim sifatini oshirishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi.

=== Slayd 8 ===
Ta’limda insonparvarlashtirish va demokratlashtirish
Insonparvarlashtirish ta’lim jarayonini shaxsga yo‘naltirish, uning ehtiyojlari va qiziqishlarini hisobga olishni anglatadi.
Demokratlashtirish esa ta’limda teng imkoniyatlarni yaratish, o‘quvchilar va o‘qituvchilarning faol ishtirokini ta’minlash hamda ta’lim muassasalarida shaffof boshqaruvni joriy etishdir.

=== Slayd 9 ===
Uzluksizlik va ochiqlik
Ta’limning barcha bosqichlari (maktabgacha, maktab, Oliy ta’lim, malaka oshirish) o‘zaro bog‘liq va izchil bo‘lishi.
Olingan bilimlarning mantiqiy ketma-ketlikda chuqurlashtirilishi va rivojlantirilishi.
Har kimning yoshidan va joylashuvidan qat’i nazar ta’lim olishga teng huquqqa ega bo‘lishi.
Uzluksizlik
Izchillik
Ochiqlik

=== Slayd 10 ===
Avlodlar vorisligi: ta’limning asosiy rolli
Ta’lim – avlodlar o‘rtasidagi ma’naviy vorislikni ta’minlovchi asosiy vositadir. Unda kishilarning ijtimoiy-tarixiy tajribalari yosh avlodga uzatiladi. Bu jarayon jamiyatning uzluksiz rivojlanishini ta’minlaydi.

=== Slayd 11 ===
Buyuk allomalarning yosh avlod tarbiyasi bo‘yicha merosi
Sharq va G‘arb mutafakkirlari, qayerda yashab faoliyat ko‘rsatishidan qat’i nazar, o‘z asarlarida yosh avlod tarbiyasi va kelajakni rivojlantirish borasida qator fikrlarni yozib qoldirganlar. Ushbu manbalar yoshlarning ijtimoiy-tarixiy tajribalari orqali tarbiyasini takomillashtirishga yordam beradi.
Al-Farobiy: Ilm va axloq birligi.
Ibn Sino: Jismoniy va ruhiy sog‘lomlik.
Jaloliddin Rumiy: Ma’naviyat va o‘zlikni anglash.
Konfutsiy: Tartib va axloqiy me’yorlar.

=== Slayd 12 ===
Ta’lim va bilish qobiliyati
Ta’lim o‘quvchining bilish qobiliyatini rivojlantiruvchi asosiy omildir. Yan Amos Komenskiy o‘zining “Buyuk didaktika” asarida ta’kidlaganidek, biz bilish orqaligina o‘quvchilarning har qanday qobiliyatlarini amalga oshirishimiz mumkin. Bu jarayon ularning dunyoqarashini kengaytiradi va yangi g‘oyalarni shakllantirishga yordam beradi.

=== Slayd 13 ===
Tarbiyaning mazmun-mohiyati
Tarbiya shaxsda muayyan jismoniy, ruhiy, axloqiy, ma’naviy sifatlarni shakllantirishga qaratilgan amaliy pedagogik jarayon sifatida namoyon bo‘ladi.
Tarbiyaning asosiy maqsadi yosh avlodda sog‘lom shaxsiyatni shakllantirishdir. Pedagogik jarayon orqali ular jismonan baquvvat, ruhan tetik, axloqan pok va ma’naviy jihatdan boy bo‘lib voyaga yetishadilar.

=== Slayd 14 ===
Demokratiya qadimgi yunon tilida “demos” (xalq) va “kratos” (hokimiyat) so‘zlaridan kelib chiqqan bo‘lib, “xalq hokimiyati” degan ma’noni anglatadi. Ta’lim-tarbiya jarayonida demokratiya tamoyillarini amalga oshirish yosh avlodni pluralistik fikrlashga, erkin va mas’uliyatli shaxs bo‘lishga o‘rgatadi.
Demokratiya – bu fikrlar xilma-xilligi (pluralizm) bilan bog‘liqdir. Jamiyatda fikrlar xilma-xil bo‘lsa, u gullab-yashnaydi. Biz yosh avlodga demokratiya nima ekanligini aniq tushuntirishimiz va shu asosda ta’lim tizimini takomillashtirishimiz kerak.
Ta’lim-tarbiya jarayonida demokratiya tamoyillari

=== Slayd 15 ===
Ta’lim jarayonidagi demokratiya: qonun va mas’uliyat
Darslarga muntazam tayyorgarlik ko‘rish.
Darslarni o‘z vaqtida qoldirmaslik va faol ishtirok etish.
Ma’lumotlarni o‘z vaqtida o‘zlashtirish va nazoratlarni topshirish.
Darsga Qatnashish
Tayyorgarlik
O‘zlashtirish

=== Slayd 16 ===
Demokratik taʼlim: fikrlar xilma-xilligi
Demokratik taʼlim, dogmatik fikrlashdan voz kechib, fikrlar qarama-qarshiligiga tayanadi. O‘quvchilar taʼlim jarayonida faol ishtirok etishi, g‘oyalarni birgalikda muhokama qilib, muammolarga yechim topishi lozim. Bu yosh avlodning tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi.

=== Slayd 17 ===
Insonparvarlik taʼlimi: qadr va erkinlik
“Insonparvarlik — bu har qanday darsning mazmuni inson qadriga qaratilgan bo‘lishi kerak, degan tushunchadir.”
Dars mazmuni o‘quvchining erkinligi, qobiliyatlari va rivojlanishini hisobga olgan holda yetkazilishi shart. Taʼlim orqali olingan bilimlar o‘quvchining kelajakdagi baxtini taʼminlashi, uning jamiyatdagi haqqini va adolatli hayotni anglashi uchun asos bo‘lishi kerak. Bu, insonparvarlik tamoyillariga asoslangan taʼlim tizimining asosini tashkil etadi.

=== Slayd 18 ===
Yosh avlodning har tomonlama rivojlanishi
Demokratik tamoyillar
Ijtimoiy kelib chiqishdan qatʼi nazar teng imkoniyatlar.
Bilim darajalariga mos sharoitlar yaratish.
Yosh davri xususiyatlari va qiziqishlarini inobatga olish.
Insonparvarlik tamoyillar
Har bir o‘quvchining shaxsiy rivojlanishiga eʼtibor.
Qobiliyatlarini ro‘yobga chiqarishga ko‘maklashish.
Erkin fikrlash va ijodkorlikni rag‘batlantirish.

=== Slayd 19 ===
Uzluksiz taʼlim tizimi: gʻoya va konsepsiya
Qadimiy ildizlar
01
Zinchenkoning qarashlari
02
UNESCO hujjatlari
03
Uzluksiz taʼlim g‘oyasi Injil, Qurʼon va xalq og‘zaki ijodida ham mavjud bo‘lgan.
Uzluksiz taʼlim nafaqat tushuncha, balki g‘oya sifatida ham tushunilgan.
Langartning taqdimotida hayot davomida taʼlim olish konsepsiyasiga asoslangan.

=== Slayd 20 ===
Taʼlimda uzviylik: bobdan-bobga takomil
Oddiy tushunchalarning ilk bosqichda berilishi, keyingi bosqichlar uchun asos yaratilishi.
Avvalgi bilimlarni takomillashtirish, chuqurlashtirish va amaliyotga tatbiq etish.
Maktabgacha va boshlangʻich taʼlim
Oliy taʼlim va undan keyingi bosqichlar

=== Slayd 21 ===
Yoshi, ijtimoiy mavqeyi yoki kelib chiqishidan qatʼi nazar taʼlim olish huquqi.
Taʼlim olish imkoniyatlarining tengligi
Har bir fuqaroga, jinsi va milliy mansubligidan qatʼi nazar, teng imkoniyatlar.
Diniy eʼtiqodiga ko‘ra hech qanday cheklovsiz taʼlim imkoniyati.
O‘zbekiston Respublikasi hududida yashovchi barcha uchun ochiqlik.
Jinsi va millati
Yoshi va ijtimoiy kelib chiqishi
Eʼtiqodi va dini
Yashash joyi

=== Slayd 22 ===
Ta’lim olish huquqi: asosiy tamoyillar
Bu huquq “Ta’lim to‘g‘risidagi” qonunda aniq belgilangan.
Har bir inson, millatidan qat’i nazar, ta’lim olish huquqiga ega.
Qonuniy kafolatlar
Millatidan qat’i nazar
Bepul o‘qitish va shartnoma asosida kasb-hunar o‘rgatish imkoniyatlari mavjud.
Ta’lim davlat va nodavlat muassasalarida rivojlantiriladi.
Bepul va shartnoma asosida
Davlat va nodavlat muassasalar

=== Slayd 23 ===
Ta’limda teng imkoniyatlar
Keyingi bosqichlarga teng kirish
Barcha ta’lim muassasalari bitiruvchilariga keyingi o‘quv yurtlariga kirishda teng huquqlar beriladi.
Bu har bir talabaning o‘z salohiyatini to‘liq ro‘yobga chiqarishi uchun zarur shart-sharoit yaratadi.

=== Slayd 24 ===
Individual bilim olish va akkreditatsiya
Moslashuvchan ta’lim
Mustaqil o‘rganuvchilar uchun attestatsiyadan o‘tish imkoniyati.
Bilimlarni tan olish
Olingan bilimlarni rasmiy tan olish orqali imkoniyatlar kengaytiriladi.
Har bir yoshga, fuqaroga, oilada yoki mustaqil ravishda bilim olgan holda, akkreditatsiyadan o‘tgan ta’lim muassasasida eksternat tarzida attestatsiyadan o‘tish huquqi beriladi. Bu ularning bilimlarini rasman tan olish imkonini beradi.

=== Slayd 25 ===
Ta’lim jarayonini individuallashtirish
Pedagogika ensiklopediyasiga ko‘ra, individual yondashuv metodi pedagogik jarayonni o‘quvchining individual o‘ziga xos jihatlari (xarakteri, qobiliyati, mayllari)ni e’tiborga olgan holda amalga oshirishdir.
Ta’limni individuallashtirish har bir o‘quvchining individual xususiyatlariga moslab tashkil etish demakdir. Bu, o‘quvchining psixologik xususiyatlarini hisobga oladigan o‘quv-biluv faoliyatini boshqarish tizimini anglatadi.

=== Slayd 26 ===
Fizika darslaridan misol
Fizika darslarida ba’zi o‘quvchilar fanlarga yuqori qiziqish bildirsalar, boshqalarida bu qiziqish pastroq bo‘lishi mumkin. Bunday holatda, o‘qituvchi individual va integrativ yondashuvni qo‘llashi zarur.
Agar o‘quvchi musiqaga qiziqsa, fizik ma’lumotlarni musiqiy savodxonlik orqali yetkazish mumkin. Bu o‘quvchining qiziqishini hisobga olgan holda ta’lim samaradorligini oshiradi.

=== Slayd 27 ===
Individual yondashuvning natijalari
Qobiliyatni rivojlantirish
Individual yondashuv orqali o‘quvchining qobiliyatlari to‘liq ro‘yobga chiqariladi.
Muvaffaqiyatga erishish
Shaxsiy ehtiyojlarga moslashish orqali o‘quvchilar muvaffaqiyatga erishadilar.
Agar o‘quvchi o‘z tayyorgarligi davomida faol harakat qilmasa, uning qobiliyati tashqi ta’sir va sharoitlar natijasida mustaqil qobiliyatga aylanmaydi. O‘qituvchi har bir o‘quvchi bilan individual tarzda ishlasa, kerakli bilimlarni bersa va malakalar bilan qurollantirsa, ularning qobiliyatlari shakllanadi va natijaga erishiladi.

=== Slayd 28 ===
Ta’lim jarayonini individuallashtirish
Individual yondashuv ta’lim shakllarining eng qadimiysi bo‘lib, u qadimgi va o‘rta asrlarda, ayniqsa hunarmandchilikda “ustoz-shogird” ta’limi tarzida namoyon bo’lgan.
O‘zbek xalqining ta’lim tizimida asrlar davomida mavjud bo‘lgan maktabxonalar va madrasalarda ham ta’lim oluvchilarga alohida yondashilgan, ularning qiziqishlari va intilishlari hisobga olingan.

=== Slayd 29 ===
Ta’limni individuallashtirish va tabaqalashtirish
O‘quv jarayonini tashkil etishda o‘quvchilarning o‘ziga xosligi, rivojlanganlik darajasi va o’qitish layoqatini hisobga olish.
Individuallashtirish
O‘quvchilarning muayyan jihatlarini ko‘rib, alohida o‘qitish imkonini beruvchi guruhlarga ajratish.
Tabaqalashtirish

=== Slayd 30 ===
Iste’dod va layoqatni rag‘batlantirish tamoyillari
Stipendiyalar va grantlar
O‘zbekiston Respublikasida iste’dodli o‘quvchi va talabalar uchun nomdor stipendiyalar, davlat grantlari ajratiladi. Bu ularning o‘qishga bo‘lgan motivatsiyasini oshiradi.
01
Konkurslar va tanlovlar
“Zulfiya xonim izdoshlari” kabi turli yo‘nalishlardagi tanlovlar iqtidorli yoshlarning qobiliyatlarini namoyon etishiga imkon yaratadi.
02
Ilmiy daraja va unvonlar
Magistratura, ilmiy daraja va unvonlarga erishish orqali o‘quvchilarning ilmiy salohiyati rag‘batlantiriladi, ularning ilm-fan taraqqiyotiga hissasi qo‘llab-quvvatlanadi.
03

=== Slayd 31 ===
Uzluksiz ta’lim tizimida boshqaruv
Ta’lim tizimini boshqarish – bu aniq bir maqsadga erishish uchun boshqaruvchi obyektga faol ta’sir ko‘rsatishni anglatadi. Bu ma’lum bir rejalashtirilgan faoliyatni ifoda etadi.
Rejalashtirish
Nazorat
Tashkillashtirish
Natijalar

=== Slayd 32 ===
Boshqaruvning asosiy tushunchalari
Har qanday faoliyat boshqarilgan obyekt va boshqaruvchi subyekt tizimlaridan iborat bo‘lib, ular orasidagi o‘zaro munosabatlar ularning faoliyatini ifoda etadi.
Bu boshqaruvga muhtoj bo‘lgan tizim yoki jarayon (masalan, ta’lim muassasasi, o‘quv jarayoni).
Boshqaruvchi obyekt
Boshqaruvni amalga oshiruvchi shaxs yoki tashkilot (masalan, o‘qituvchi, Vazirlik).
Boshqaruvchi subyekt

=== Slayd 33 ===
Ta’lim tizimini boshqarish vakolatlari
Vazirlar mahkamasi
Ta’lim sohasidagi umumiy siyosatni belgilaydi.
Vakolatli davlat organlari
Ta’limni rivojlantirishga oid dasturlar va standartlarni ishlab chiqadi.
Mahalliy hokimiyat organlari
Hududiy ta’lim muassasalarini nazorat qiladi va qo‘llab-quvvatlaydi.
O‘zbekiston Respublikasida ta’lim tizimini boshqarish vakolatlari bir qator davlat organlariga berilgan.

=== Slayd 34 ===
Pedagoglarning boshqaruvdagi o‘rni
O‘quv jarayonini tashkil etish;
Bilimlarni baholash va nazorat qilish;
O‘quvchilarni motivatsiyalash;
Individuallikni hisobga olish;
Pedagogik texnologiyalarni qo‘llash.
Pedagoglarning samarali faoliyati ta’lim sifatini oshirishda hal qiluvchi ahamiyatga ega.
O‘qituvchi ta’lim jarayonining bevosita boshqaruvchisi hisoblanadi. U o‘quvchilarning faol ishtirokini ta’minlash uchun rejalar tuzadi va ular bilan munosabatga kirishadi.

=== Slayd 35 ===
Hamkorlikdagi faoliyat va o‘zini o‘zi boshqarish
Shaxsiy maqsadlarga erishish yo‘lida intilish.
Maqsadga erishish uchun insonlar faoliyatini muvofiqlashtirish.
Birgalikdagi sa’y-harakatlar orqali yuksak cho‘qqilarni zabt etish.
O‘zini o‘zi boshqarish
Hamkorlikda boshqaruv
Samarali natija

=== Slayd 36 ===
Ta’lim muassasasi xodimlarining mas’uliyati
Mehnat faoliyati natijalaridan teng asosda qoniqish hosil qilish.
Xodimlar qoniqishi
Vazifalarni to‘g‘ri taqsimlash.
Mehnat taqsimoti
Jamoaviy ishlarni samarali tashkil etish.
Muvofiqlashtirish
O‘z vazifalariga nisbatan mas’uliyatni his qilish.
Mas’uliyat hissi

=== Slayd 37 ===
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring!

Slaydchi.uz — tarix, metodika va fan taqdimotlari uchun vizual platforma.

Boshqa darslar uchun: slaydchi.uz