=== Taqdimot 1 ===
ONTOGENEZNING ILK BOSQICHLARIDA INSONNING PSIXIK RIVOJLANISHIGA XOS XUSUSIYATLAR
=== Taqdimot 2 ===
1. Perenatal va chaqaloqlik davridagi psixofiziologik xususiyatlari.
2. Gо‘daklik davrida jismoniy va psixik taraqqiyotning kechishi.
3. Ilk bolalik davrida jismoniy rivojlanish.
4. Ilk yoshdagi bolalarning aqliy taraqqiyoti.
Reja:
=== Taqdimot 3 ===
Mavzu о‘quv maqsadi
Tug‘ilish davr inqirozi, perenatal, chaqaloqlik, gо‘daklik va ilk bolalik davri psixofiziologik, jismoniy, aqliy rivojlanishiga xos xususiyatlar.
Insonning shaxs sifatida shakllanishida prenatal va chaqaloqlik davri psixofiziologik rivojlanishining ahamiyati.
Prenatal va chaqaloqlik davridagi bolalarni psixologik rivojlanishini aniqlash kо‘nikma-malakalarini shakllantirish.
Ta’limiy
Tarbiyaviy
Rivojlantiruvchi
=== Taqdimot 4 ===
Perenatal va chaqaloqlik davridagi psixofiziologik xususiyatlar
Bolaning ona qornida paydo bо‘lgandan tug‘ilgunga qadar bо‘ladigan о‘zgarishlar homilaning perenatal ichki rivojlanishini tashkil etadi. Har bir davr ona qornida bо‘lajak farzandning rivojlanish bosqichiga tegishli atama bilan nomlanadi. Ona qornida rivojlanish о‘rtacha 38 hafta davom etadi va 3 bosqichga:
1. Zigota bosqichi.
2. Embrion bosqichi.
3. Homila bosqichi.
=== Taqdimot 5 ===
Perenatal va chaqaloqlik davridagi psixofiziologik xususiyatlarni 3 bosqichi
Zigota bosqichi (1-2 haftalik)
Embrion bosqichi (3-8 hafta)
Homila bosqichi (9-38hafta)
=== Taqdimot 6 ===
Zigota bosqichi (1-2 haftalik)
Birinchi haftaning oxiriga kelib, zigota onaning qon tomirlari bilan birlashadi, bu hodisa implantatsiya deb ataladi.
Implantatsiya jarayonining
tugallanishi uchun ikki xafta kerak bо‘ladi, shundan sо‘ng garmonal
o‘zgarishlar boshlanadi.
Zigota 36 xafta davomida murtakdan bola tug‘ilishigacha bo‘lgan yo‘lni bosib o‘tishga tayyor holga keladi.
=== Taqdimot 7 ===
Embrion bosqichi (3-8-hafta)
Bu ona qornida rivojlanishning yangi embrional davri odatda murtak hosil
bо‘lgandan keyin uchinchi haftadan boshlanib, sakkizinchi haftaning
oxirigacha davom etadi.
Uch haftalik embrion bilan sakkiz haftalik embrion solishtirilganda uning kо‘rinishida sezilarli o‘zgarishlarni ko‘rishimiz mumkin.
3 haftalik embrion uzunligi 2 millimetrdan oshmaydi.
О‘sish va rivojlanish tezlik bilan amalga oshadi. 8 haftalik embrionda kо‘zlar, og‘iz, qо‘l va oyoqlarni kо‘rish mumkin, miya va nerv tizimi ham juda tez rivojlanadi, embrion yuragi bir oy avval о‘z faoliyatini boshlab yuborgan bо‘ladi.
=== Taqdimot 8 ===
Homila bosqichi (9- 38 hafta)
Homila bosqichi oxirgi va eng uzoq davom etadigan bosqich bo‘lib, to‘qqizinchi haftasidan boshlab, tug‘ruq bilan tugallanadi. Bu vaqtda homilaning tana o‘lchamlari kattalashadi va organizm tizimlari faoliyat yurita boshlaydi. 4 oylikdan homilaning og‘irligi 113,4 grammdan 226,8 grammgacha etadi. Oxirgi 5 oyda homilaning og‘irligi 984,5 grammdan 2268 grammgacha o‘lchamlari kattalashib borishini ko‘rish mumkin.
=== Taqdimot 9 ===
Homila bosqichlari
1. Tuxumdon va urug‘don differensiatsiyasi.
2. Qon tomir tizimining faoliyati.
3. Homila harakatining onaga sezilishi.
4. Homila boshida soch qoplanishining hosil bо‘lishi.
5. Sо‘rish va yutish faoliyati.
6. Bosh miyaning maxsus faoliyati.
7. Homilaning hayotchan davri.
8. Og‘irligini tezda kо‘paytirib olishi.
9. Tug‘ruq.
=== Taqdimot 10 ===
Homilador ayol davolovchi shifakor ko‘rigidan muntazam o‘tib turishi.
Yormalar, meva va savzavotlar, sut
mahsulotlari, gо‘sht yoki dukkakli o‘simliklar.
Homiladorlik davrida badan tarbiya bilan shug‘ullanish zarur.
Homilador ayol o‘zining toliqib qolishiga yо‘l qо‘ymasligi zarur.
.Alkogol va kofein tutuvchi ichimliklarni iste’mol qilish taqiqlanadi.
Sog‘lom bola tug‘ilishi uchun shifakorlar asosiy tavsiyani ta’kidlab о‘tadilar
01
02
03
04
05
=== Taqdimot 11 ===
Chaqaloq bola bizga eng ojiz zotdek tuyuladi. Shunga qapamay, xuddi shu yoshning ham kuchli tomoni bо‘lib, bu jihati bilan go‘daklar kattalardan ustun turadi, – deb ta’kidlaydi professor E. A. Arkin.
E. A. Arkin
=== Taqdimot 12 ===
Chaqaloq va go‘dak
Go‘dak yoshidagi bola ham jismonan, ham psixik, ham ijtimoiy jihatdan juda tez rivojlanadi.
N.D. Levitovning ko‘rsatishicha, yangi harakatlarni egallash analizatorlarning rivojlanishi bilan chambarchas bog‘langandir.
Kattalar bilan emotsional munosabat shu yoshdagi bolalarning asosiy yetakchi faoliyati hisoblanadi.
Miyaning kattaligi deyarli 20 yil mobaynida ortib boradi.
Uning miya og‘irligi har kuni 1,5 grammdan ko‘payadi.
Bolalar har oyda 2 santimetr o‘sadi.
=== Taqdimot 13 ===
Ilk bolalik davrida jismoniy rivojlanish
Go‘dak bola qo‘liga ushlagan narsani oddiy harakatlar bilan kuzatsa, 2-3 yoshdagi bola shu predmet qismlarini diqqat bilan o‘rganganidan o‘z amaliy faoliyatida ishlata boshlaydi.
Ilk yoshdagi bolalarning yetakchi faoliyat turi – predmetlarni o‘rganish, predmetlar bilan manipulyativ harakat hisoblanadi.
=== Taqdimot 14 ===
Ilk yoshdagi bolalarning aqliy taraqqiyoti
2,5-3 Yoshli bola 5-6 ta shaklni (doira, kvadrat, uchburchak, o‘g‘riburchak, kо‘pburchak) va 8 xil rangni (qizil, olov rang, sariq, yashil, ko‘k, siyohrang, oq, qora) idrok etishi mumkin.
Bola 3 yoshigacha o‘zlashtirgan so‘zlari asosan predmet va harakatlarning nomlarini bildiradi.
2,5 -3 Yoshli bola kattalarning ko‘rsatgan namunasi, rangi, shakli va kattaligiga ko‘ra, aynan shunday predmetlarni chamalab, idrok etgan holda to‘g‘ri topa oladi.
=== Taqdimot 15 ===
Ilk bolalik davrining boshlariga kelib, bolada birinchi tafakkur operatsiyalari yuzaga keladi. Buni ola biror predmetni olishga harakat qila olganidan so‘ng, uni sinchiklab o‘rganishida kо‘rishimiz mumkin. Ularning tafakkurlari, asosan, kо‘rgazmali-harakatli bo‘lib, u atrof olamdagi turli bog‘liqliklarni o‘rganishga xizmat qiladi.
=== Taqdimot 16 ===
Ilk yoshda bolalarning savollari
Bu nima?
Bu qayerdan kelgan?
Kimniki, qachon?
Nima uchun shunday?
Bu qanday yasalgan?
Nima qilsa bo’ladi?
Nima uchun shunday?
=== Taqdimot 17 ===
1,5 yoshda 30-40 ta sо‘zdan, to 100 tagacha
3 Yoshlarning oxirlariga borib esa, 500 dan to 1500 tagacha
2 yoshlarning oxirlariga borib, bola 300 tagacha
1,5 – 3 yoshlar nutqning rivojlanishi uchun senzitiv davr hisoblanadi.
Bola nutqining o‘sishi
=== Taqdimot 18 ===
“Men” shakllanadi
“Menga bering”, “Ko‘taring”, “Men ham boraman” kabi talablarida ko‘rinadi.
Ilk bolalik davrida bola shaxsining rivojlanishi
3 yoshdagi inqiroz
Bola o‘zini kattalar bilan taqqoslay boshlaydi va kattalar qilishi mumkin bo‘lgan (huquqi bo‘lgan), ular bajara oladigan harakatlarni bajarishga intiladi.
=== Taqdimot 19 ===
1 Yoshda
Nutqni tushunishning dastlabki belgilari
Mustaqil holda tik turish va yurish
Nutqni qо‘llashning dastlabki belgilari
=== Taqdimot 20 ===
2 Yoshda
Nutqning shakllanishi
Ko‘rgazmali harakat
Tafakkurning rivojlanishi
Obrazli tafakkur
Qо‘l predmetli harakatlarning rivojlanganligi о‘z xatti harakatlarini irodaviy boshqarishning kо‘rinishlari.
О‘z-о‘zini anglashning yuzaga kelishi.
Dastlabki axlokiy qoidalarni egallashi.
=== Taqdimot 21 ===
3 Yoshda
Faol nutqni tushunishi va о‘zida yuzaga kelishi;
Xarakter asoslarini shakllanishi.
Qo‘l va oyoq funksiyalarining aniq belgilanishi;
=== Taqdimot 22 ===
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring
Sharhlar
Hali sharhlar mavjud emas.